Darowizna - co warto o niej wiedzieć

Formalności związane z podatkiem od podarunków bywają różne — drobne i większe. Te bardziej kosztowne wymagają niekiedy specjalnej umowy, a ponadto musimy je zgłosić urzędowi skarbowemu. Tak, podatek od darowizn zbiera żniwo, często o tym dowiadujemy się kiedy puka do nas US z zapytaniem skąd to mamy, bo nie wykazujemy takich dochodów, aby nabyć daną rzecz. 



Co to darowizna


Darowizna polega na tym, że przekazujemy komuś pieniądze lub rzecz, nie oczekując niczego w zamian. Jak stanowi Kodeks cywilny, „jest to forma umowy, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego, kosztem swego majątku. Tyle patrząc na przepisy, a w rzeczywistości darowizną można nazwać utrzymywanie? 

Przedmiot darowizny


Możesz dać komu tylko chcesz wszystko, co jest twoją własnością. Mogą to być: 
• nieruchomość (dom, mieszkanie, działka), 
• przedmioty ruchome (np. samochód, komputer, książki, biżuterię), 
• określone prawa (np. użytkowania wieczystego, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu), pamiętaj by wówczas przepisać wszelkie usługi na obdarowanego, bo rachunki za prąd, wodę, gaz nadal będą przychodzić na przekazującego, a obdarowany nie będzie mógł nic z tym zrobić np. zmienić dostawcy energii,
• udział w określonej rzeczy lub prawie.

Co ciekawe, darowizną może być także np. umorzenie długu, ale tylko wtedy, gdy darczyńca nie zażądał od ciebie czegoś w zamian. 

Umowa darowizny 


Pozostaje pytanie czy każda darowizna musi być na piśmie To zależy od tego, co zamierzasz podarować. Czasem pisemna umowa jest wymagana przepisami prawa, a czasem po prostu lepiej ją mieć. Zwłaszcza, jeśli chcesz podarować nieruchomość, prawo wymaga, aby było to w formie aktu notarialnego. W kancelarii notarialnej należy okazać dowód osobisty i dokument świadczący o tym, że jesteś właścicielką danej nieruchomości. W przypadku działki będzie to np. odpis z księgi wieczystej (dostaniesz go w wydziale ksiąg wieczystych sądu rejonowego właściwego dla miejsca położenia nieruchomości), a gdy przedmiotem darowizny jest mieszkanie spółdzielcze — zaświadczenie ze spółdzielni, że darczyńca jest w jego posiadaniu. Za sporządzenie aktu notarialnego darowizny notariusz pobiera opłatę (zwyczajowo ponosi ją obdarowany), na którą składa się taksa notarialna, podatek VAT według stawki 23 proc. oraz podatek od czynności cywilnoprawnych (2 proc.) i ewentualnie opłata sądowa za wpis w księdze wieczystej (200 zł). Wysokość taksy notarialnej zależy od wartości darowizny (szczegółowe stawki rozpiszę wam poniżej). W przypadku ruchomości (np.: komputera, aparatu fotograficznego, biżuterii) nie jest wymagana umowa na piśmie. Warto ją jednak spisać, bo w razie jakichś wątpliwości będzie stanowiła dowód darowizny. Taka umowa powinna zawierać: 

• dane stron (imiona, nazwiska, numery PESEL, adresy, nu-mery dowodów osobistych), 
• sposób przekazania darowizny (koniecznie jest stwierdzenie, że przekazanie rzeczy następuje nieodpłatnie), 
• opis przedmiotu,
• wartość darowizny,
• termin jej przekazania, 
• podpisy obu stron, 
• podstawa prawna - informacja, że umowę zawarto w oparciu o Kodeks cywilny i ewentualne spory będą rozstrzygane na podstawie jego zapisów.

W umowie musi się również znaleźć sformułowanie, że obdarowany przyjął przedmiot. Wskazane jest także podanie stopnia pokrewieństwa, łączącego darczyńcę z obdarowanym. Ważne, jeśli darowujesz komuś samochód, w zasadzie umowa powinna mieć formę aktu notarialnego. Może być też spisana przez obie strony. Dokument (akt lub pisemna umowa) jest niezbędny do rejestracji auta. Gdy przedmiotem darowizny jest gotówka, również warto spisać umowę, bo może jej wymagać urząd skarbowy. Przekazując pieniądze, nigdy nie rób tego bezpośrednio, czyli z ręki do ręki, bo taka forma wyklucza zwolnienie podatkowe w przypadku, gdy osobą obdarowana jest ktoś z najbliższej rodziny. 

Darowizna a zachowek 


Zachowek przysługuje osobie, która, będąc uprawnioną do dziedziczenia z ustawy nie otrzymała spadku, bo spadkodawca testamentem przekazał go komuś innemu. Zachowek wynosi 1/2 udziału, który przypadałby, gdyby testamentu nie było lub 2/3, gdy uprawniony jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy. Przy obliczaniu zachowku dolicza się do spadku m.in. darowizny uczynione przez spadkodawcę oprócz drobnych darowizn, zwyczajowo przyjętych, darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Darowiznę uczynioną przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku zalicza się na należny mu zachowek. 

Ustna umowa darowizny


Nie ma wątpliwości, że jest ona także ważna. Zgodnie z przepisami prawa staje się ona obowiązująca, jeśli darowizna zostanie faktycznie wykonana, czyli np. przekażesz bliskiej osobie rzecz, którą jej obiecałaś. Ważne. Darowizna wchodzi w skład osobistego majątku obdarowanego, co oznacza, że współmałżonek nie ma do niej żadnego prawa (chyba że darczyńca zastrzegł inaczej). 

Powiadomienie urzędu skarbowego


Kiedy dostaniesz 100 złotych od cioci może nie polecisz od razu do skarbówki, ale kiedy jesteś osobą obdarowaną, zasadniczo powinnaś zapłacić podatek od darowizny (chyba, że jej wartość nie przekracza kwot wolnych od podatku - patrz niżej). Nie dotyczy cię to, jeśli jesteś osobą najbliższą darczyńcy. Przepisy prawa zaliczają do nich: małżonka, rodziców, dziadków, dzieci, wnuki, pasierba, ojczyma, macochę i rodzeństwo (jest to tzw. zerowa grupa podatkowa). Nie ma przy tym znaczenia rodzaj rzeczy ani jej wartość. Aby skorzystać ze zwolnienia podatkowego, musisz taką darowiznę zgłosić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Masz na to 6 miesięcy od jej otrzymania. Powinnaś wypełnić formularz SD-Z 2 („Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych") - druk dostępny w urzędzie skarbowym lub na stronie ministerstwa finansów (www.mfgov.p1). Trzeba w nim podać szczegóły na temat darowizny m.in. stopień pokrewieństwa łączący cię z darczyńcą, udział procentowy w nabytym majątku (możesz dostać jego część, np. połowę) i jego wartość rynkową, w przypadku nieruchomości (ziemia, mieszkanie czy dom) - jej powierzchnię, w przypadku samochodu - markę, numer rejestracyjny i rok produkcji samochodu. Kiedy darowizna przekazana jest za w akcie notarialnym, zgłoszenia dokonuje notariusz. Jeśli dostałaś darowiznę pieniężną, musi być ona dokonana przelewem bankowym lub przekazem pocztowym. To drugi obok zgłoszenia warunek zwolnienia podatkowego. Jeśli dostałaś pieniądze do ręki, będziesz musiała zapłacić .

Grupa podatkowa


I grupa. W tym wypadku kwota ani stopień pokrewieństwa nie mają w tym przypadku znaczenia. Wysokość podatku zależy od grupy. Gdy zostałaś obdarowana przez dalszą rodzinę lub osobę niespokrewnioną, musisz zapłacić podatek. Jego wysokość zależy od wartości darowizny i stopnia pokrewieństwa, jaki łączy cię z darczyńcą. Rozróżniamy trzy grupy podatkowe: 

I grupa - należą do niej zięć, synowa, teściowie. Tu znajdują się także darowizny od najbliższej rodziny, jeśli osoba obdarowana nie spełniła warunków zwolnienia podatkowego (np. nie powiadomiła urzędu w ciągu 6 miesięcy). 

II grupa - zstępni rodzeństwa (np. siostrzenica), rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa (np. mąż siostry), rodzeństwo małżonków (np. brat żony); 

III grupa - osoby dalej spokrewnione i obcy. W tym przypadku składasz zeznanie podatkowe na formularzu SD-3, czyli „Zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych': Masz na to miesiąc od otrzymania darowizny. Na druku nie obliczasz podatku samodzielnie, zrobi to za ciebie urząd skarbowy w oparciu o dane zawarte w formularzu. On również powiadomi cię o wysokości podatku, który będziesz musiała zapłacić w ciągu 14 dni. Gdy nie dotrzymasz terminu lub zapomnisz złożyć stosowny druk, urząd skarbowy obciąży cię podatkiem za darowiznę. Będzie on obliczony tak, jak dla I grupy podatkowej. 

Kiedy nie musisz zgłaszać darowizny Złożenie zeznania podatkowego nie jest wymagane, jeśli wartość darowizny otrzymanej w ciągu 5 lat od jednej osoby nie przekroczyła kwoty wolnej od podatku. Dla każdej grupy podatkowej jest ona inna i wynosi: 9637 zł dla osób z I grupy. 7276 zł dla osób z II grupy, 4902 zł dla III grupy. Podatek płacisz od nadwyżki ponad tę kwotę. 


WARTOŚĆ PRZEDMIOTU do 3000 zł 

TAKSA NOTARIALNA 100zł 

powyżej 3000 zł do 10 000 zł 

powyżej 10 000 zł d o 30 000 zł 

100zł + 3% nadwyżki powyżej 3000 zł 

310 zł + 2% nadwyżki powyżej 10 000 zł 

powyżej 30 000 zł d o 60 000 zł 

powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł 

710 zł + 1% nadwyżki powyżej 30 000 zł 

1010 zł + 0,4% nadwyżki powyżej 60 000 zł 

powyżej 1 000000 zł do 2000.000 zł 

powyżej 2 000 000 zł 

4770 zł + 0,2% nadwyżki powyżej 1 000 000 zł 

6 770 d + 0,25% nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku darowizny między osobami zaliczonymi do I grupie podatkowej nie więcej niż 7500 zł. 


Podatek wynosi 

  • 3% 

308 zł 30 gr + 5 % nadwyżki ponad 10 278 zł 

822 zł 20 gr + 7 % nadwyżki ponad 20 556 zł 

7% 719 zł 50 gr + 9 % od nadwyżki ponad 10 278 zł 1644 zł 50 gr + 12 % od nadwyżki ponad 20 556 zł 

  • 12% 

1233 zł 140 gr + 16 % od nadwyżki ponad 10 278 zł 2877 zł 90 gr 

  • + 20 % od nadwyżki ponad 20 556 zł

Popularne posty